Het kabinet-Rutte schuift de beslissing over vier nieuwe onderzeeboten al wekenlang voor zich uit en gaat een keuze tussen Nederlandse of Franse boten uit de weg. Eind vorig jaar nam het kabinet zich in de Defensie Industrie Strategie voor om voortaan de eigen industrie voorrang te geven, net zoals andere Europese landen dat doen. Maar nu het aankomt op daadwerkelijke beslissingen, durven de ministers Parijs niet voor het hoofd te stoten.

Bij de vervanging van de huidige Walrusklasse-onderzeeboten gaat het om groot geld. ‘Meer dan 2,5 miljard,’ heet het officieel. Bronnen rond het ministerie van Defensie hebben het over 3,5 miljard. Premier Mark Rutte (VVD) zegt dat ‘we gewoon de beste spullen voor de beste prijs kopen’. Maar zo simpel ligt het niet. Ook hier spelen nationale belangen: technologische voorsprong; het voortbestaan van een eigen marinebouw en een koninklijke marine die niet afhankelijk is van wat buitenlandse wapenproducenten mogen leveren.

De nieuwe onderzeeboten zijn niet van een bestaand type, maar moeten nog worden ontwikkeld. Een Duitse en een Spaanse werf dingen mee naar de order, maar volgens ingewijden is het een strijd tussen de Franse Naval Groep (in samenwerking met het Nederlandse Royal IHC) en Damen Schelde (in combinatie met het Zweedse Saab).

De verwachting was dat VVD-staatssecretaris Barbara Visser al in maart een zogenoemde B-brief naar het parlement zou sturen met de aankondiging van het industriële project en vooral welk aanbod defensie had uitverkoren. Maar de zaak kwam in de vertraging. In een ambtelijk voorportaal van de ministerraad koersten defensieambtenaren onlangs aan op een beslissing ten gunste van Damen, maar volgens bronnen lagen ambtenaren van andere ministeries dwars. Als een manier om de prijs te drukken, werd geopperd Damen en Naval nog een paar jaar met elkaar te laten concurreren. En sowieso was het diplomatiek lastig om de Franse werf te passeren, na alle ophef over de aandelen Air France/KLM.

Lees verder op Elsevierweekblad.nl

Het persbericht van 15 maart jl., waarin Netherlands Maritime Technology (NMT) haar teleurstelling uitspreekt over het besluit van de Nederlandse en de Belgische overheid over de aanbesteding van de nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen, heeft veel reacties losgemaakt. De order voor 12 mijnenbestrijdingsvaartuigen voor de Belgische en Nederlandse marine is gegund aan een Belgisch-Frans consortium, onder leiding van het Franse bedrijf Naval Group.

Uit de meeste reacties sprak verontwaardiging over de zeer beperkte omvang van de Nederlandse toelevering aan het consortium. In meerdere reacties werd genoemd dat de Nederlandse maritiem-technologische industrie juist heeft bewezen vele systemen en componenten van hoge kwaliteit te kunnen leveren voor de bouw van marineschepen.

Gesteund door deze reacties zet NMT zich in om de mogelijkheden voor de Nederlandse inbreng te vergroten. NMT is in contact met verschillende Kamerleden en de Ministeries van Defensie en Economische Zaken en Klimaat over concrete acties om de Nederlandse toeleveranciers een kans te geven in de aanbestedingen.

Hier vind je de link naar de D-brief project ‘Vervanging mijnbestrijdingscapaciteit’, waarin het kabinet de Tweede Kamer informeert over gunning van de aanbesteding aan een consortium onder leiding van het Franse bedrijf Naval Group. Naar aanleiding van deze brief zijn door verschillende Kamerleden feitelijke vragen ingediend, die je kan raadplegen via deze link.

Lees meer op de website van Netherlands Maritime Technology

Het besluit van de Nederlandse en Belgische overheid om 12 nieuwe mijnenbestrijdingsvaartuigen voor de Belgische en Nederlandse marine te gunnen aan een consortium onder leiding van het Franse bedrijf Naval Group is slecht gevallen bij de Nederlandse maritiem-technologische industrie. Brancheorganisatie Netherlands Maritime Technology (NMT) is zwaar teleurgesteld dat zo kort nadat de regering de Defensie Industrie Strategie heeft vastgesteld, deze order in handen is gegeven aan een consortium onder leiding van het Franse staatsbedrijf Naval Group.

De order betreft een investering van € 2 miljard en is daarmee de grootste marinebouw-order die het ministerie van Defensie ooit heeft geplaatst. In het gekozen consortium is voor de zelfscheppende Nederlandse industrie vrijwel geen rol weggelegd. De Defensie Industrie Strategie stelde echter dat juist het Nederlandse marinebouwcluster van strategisch veiligheidsbelang voor Nederland is en daarom de vele bedrijven in het cluster ingeschakeld moeten worden in de vervangingsprogramma’s.

Het besluit reikt verder dan de nieuwbouw van de schepen; het heeft ook tot gevolg dat de Nederlandse bedrijven een minimale rol krijgen in de instandhouding gedurende de gehele levensduur van de vloot mijnenbestrijdingsvaartuigen. Het verzwakt bovendien de samenwerking in de gouden driehoek tussen bedrijfsleven, overheid en de kennisinstellingen. Met dit besluit laat het kabinet de Nederlandse maritiem-technologische industrie ernstig in de kou staan.

Lees meer op De website van Netherlands Maritime technology.

Het wordt spannend de komende weken in Den Haag als het gaat om de vervanging Walrusklasse onderzeeboten. In februari zal staatssecretaris van Defensie Barbara Visser met de B-brief Onderzeeboten komen en de verwachting is dat dan de eerste afvaller(s) bekend worden. Drie van de vier partijen zijn echter niet zomaar af te schrijven, maar toch wordt waarschijnlijk een van die drie naar huis gestuurd. Durft Den Haag straks Merkel, Macron of Damen de deur te wijzen?

Formeel komt de staatssecretaris in “het voorjaar van 2019” met de B-brief onderzeeboten. Deze brief zou eind 2018 verschijnen, maar dat werd uitgesteld naar 2019 op verzoek van het CDA-Kamerlid Hanke Bruins Slot in verband met de Defensie Industrie Strategie (DIS). In de wandelgangen wordt verwacht dat de brief echter in februari zal verschijnen. De besluitenlijst van de vaste Kamercommissie voor Defensie lijkt dat te bevestigen: “Agenderen voor een algemeen overleg Materieel Defensie, te plannen rond begin februari na ontvangst van de B-brief Onderzeeboten,” vermeldt het document bij punt 10.

Met die B-brief wordt de B-fase, de onderzoeksfase in het project vervanging onderzeebootcapaciteit, afgesloten. Voor de B-fase hebben de aanbieders van onderzeeboten meerdere keren informatie (Request For Information 1 en 2) moeten aanleveren over hun scheepswerven en onderzeeboten. Maar al geruime tijd is de verwachting dat dan ook bekend wordt welke partijen door gaan naar de volgende ronde. Dat blijkt uit gesprekken die Marineschepen.nl de afgelopen maanden met insiders voerde, maar ook uit openbare bronnen zie bijvoorbeeld deze nieuwsbrief van de Stichting Nederlandse Industrie voor Defensie en Veiligheid (NIDV). Dat is ook gebruikelijk bij dit soort projecten omdat in een volgende fase nog dieper in de materie wordt gedoken, bovendien heeft de Defensie Materieel Organisatie (DMO) niet de capaciteit om de stapels met documentatie en berekeningen die de aanbieders in die fase moeten sturen, in korte tijd grondig te bestuderen.

Uit hoeveel partijen die zogenaamde shortlist zal bestaan, daar verschillen de verwachtingen over. De meest gehoorde optie is twee partijen. Dat is logisch want met drie partijen zadelt DMO zich nog altijd met heel veel werk op en met één partij is er natuurlijk al een keuze.

Lees verder op Marineschepen.nl

DEN HAAG – Minister Ank Bijleveld van Defensie vindt het „verschrikkelijk” dat haar Amerikaanse ambtgenoot James Mattis eind februari opstapt. „Hij houdt altijd de samenwerking met de bondgenoten in de gaten en dat is voor Nederland van ontzettend belang.”

Bijleveld hoopt „van harte” dat de opvolger van Mattis diens beleid voortzet en dat de lijn van „echt investeren in bondgenootschappen en samenwerking niet verlaten wordt.” Bijleveld gaat haar Amerikaanse collega zelf ook nog bellen om te zeggen hoe vervelend ze zijn vertrek vindt.

Lees verder op Telegraaf.nl

13 miljard Het Nederlandse mkb moet stevig lobbyen in Brussel om niet ondergesneeuwd te raken door de grotere defensie-industrie in andere landen.

Een pot van 13 miljard staat plotseling klaar voor de Europese defensie-industrie. Met dat geld wil de Europese Commissie afdwingen dat de lidstaten op defensiegebied gaan samenwerken en dat ze, als de eigen industrie profiteert, zich ook meer geroepen voelen de defensie-uitgaven te verhogen.

In de volgende EU-meerjarenbegroting reserveert de Commissie die 13 miljard euro voor een Europees Defensiefonds (EDF) voor cofinanciering van Europese defensieprojecten. Woensdag stemt in Straatsburg het Europees Parlement over de EDF-voorstellen.

13 miljard Het Nederlandse mkb moet stevig lobbyen in Brussel om niet ondergesneeuwd te raken door de grotere defensie-industrie in andere landen.

Een pot van 13 miljard staat plotseling klaar voor de Europese defensie-industrie. Met dat geld wil de Europese Commissie afdwingen dat de lidstaten op defensiegebied gaan samenwerken en dat ze, als de eigen industrie profiteert, zich ook meer geroepen voelen de defensie-uitgaven te verhogen. In de volgende EU-meerjarenbegroting reserveert de Commissie die 13 miljard euro voor een Europees Defensiefonds (EDF) voor cofinanciering van Europese defensieprojecten. Woensdag stemt in Straatsburg het Europees Parlement over de EDF-voorstellen. Strikte voorwaarde bij de cofinanciering: minstens drie defensiebedrijven uit drie EU-landen moeten samenwerken. Dat is om te voorkomen dat alleen de grote landen die nog zelf in staat zijn jachtvliegtuigen, marineschepen of tanks te bouwen profiteren.

Slim toeleveren
Een land als Nederland zou dan achter het net vissen. In haar Defensie Industrie Strategie (DIS) voegt minister Ank Bijleveld (Defensie, CDA) dan ook toe dat ook bedrijven uit het midden- en kleinbedrijf (mkb) moeten profiteren van het geld dat beschikbaar komt. De jaarlijkse omzet van de Nederlandse defensie-industrie (350 bedrijven) is nu 4,5 miljard euro. Bijleveld hoopt op meer. „De sector moet internationaal worden gepositioneerd.”
Behalve versterking van de traditionele Nederlandse marinebouw denkt Bijleveld aan de productie door mkb-bedrijven van cyber, robotica, drones, sensorsystemen en satellieten.

Zo’n toeleverancier is Dutch Aero in Eindhoven. In een fabriekshal op de oude Philipsterreinen maakt dat bedrijf (dochter van KMWE Aerospace & Defence) al jaren onderdelen voor de F-16’s. Voor de Amerikaanse vliegtuigmotorenfabrikant Pratt & Whitney gaat Dutch Aero de komende tien jaar de uitlaten maken van de motoren die worden ingebouwd in de JSF-gevechtsvliegtuigen – de Joint Strike Fighters waarvan de Nederlandse overheid er naar verwachting 37 gaat aankopen.

Politiek is vaak een kwestie van framing. Je plaatst iets in een kader en je begint het te prijzen of juist er tegenaan te schoppen. Zo sprak maandag D66 vicepremier Kajsa Ollongren in Denemarken haar Europese partijvrienden van Radikale Venstre toe. Ze pleitte voor een Europees leger.

Een Binnenhofrel was geboren, want VVD-premier Mark Rutte en CDA-minister van Defensie Ank Bijleveld hadden al gezegd dat ze – anders dan de Franse president Macron en de Duitse Bondskanselier Merkel – tegen zo’n Europees leger zijn. ‘Het kabinet spreekt met één mond en ik ben die mond’, zei Bijleveld.

Het is de vraag of Macron en Merkel met hun pleidooien voor een Europees leger hetzelfde bedoelen. Wie zich verdiept in beider opvattingen stuit al gauw op grote verschillen. Wel zijn ze het eens dat EU-landen meer moeten doen aan defensie. Ze zien de wereld onveiliger worden: terrorisme – dreiging, de inmenging van Rusland in Oekraïne en zijn bemoeienis in Syrië en – op termijn gevaarlijker – de opmars van China. Bovendien kan Europa niet meer van Amerika op aan, de financiële en militaire kracht achter de NAVO.

Allemaal verstandige observaties van Macron en Merkel. De landen van Europa geven gezamenlijk meer uit aan defensie dan China en Rusland bij elkaar. De Europese output is veel en veel kleiner omdat elk land zijn eigen landmacht, luchtmacht en marine en bijbehorende bureaucratieën heeft. Een euro voor Defensie is veel minder waard dan een dollar, een roebel of een Chinese munt.

Inniger samenwerken is dus logisch. Het gebeurt ook al. Zo is er een geïntegreerd Duits-Nederlands legerkorps, onze marine werkt met België samen en het Benelux-luchtruim wordt gezamenlijk bewaakt. Nederland heeft zich ook al gemeld voor de Europese interventiemacht. Een Frans plan waar zelfs de Britten aan mee willen doen. Ook de NAVO is blij met Europese samenwerking. NAVO-officials wonen tegenwoordig EU-bijeenkomsten bij en andersom. Zo versterkt het ene bondgenootschap het andere.

Een Europees leger? Het is allemaal framing. Ollongren spreekt met haar pleidooi haar Europagezinde achterban aan en ze weet dat er heibel van komt, want binnen het kabinet gaat zij er helemaal niet over. En Rutte en Bijleveld verlenen lippendienst aan de Eurosceptici onder hun kiezers. Terwijl ze alle drie hetzelfde willen.

Lees verder op BNR.nl