Wie was de eerste vrouw die met een onderzeeboot heeft gedoken? Mooie vraag voor Triviant. Het antwoord is: onze eigen koningin Wilhelmina. Op 6 september 1916, vandaag precies 102 jaar geleden, ging ze om 13.30 uur in Den Helder aan boord van de O 3 voor een tocht die een halfuur duurde, waarbij de onderzeeboot tweemaal dook. Wilhelmina was daarmee de eerste vrouw en, na Theodore Roosevelt in 1905, het tweede staatshoofd ter wereld dat met een onderzeeboot onder water ging.
Het is een leuk weetje uit het boek Luctor et Emergo, de onderzeeboten van de Koninklijke Maatschappij De Schelde 1905-1958 (uitg. Het Boekenschap, € 29,95) dat vanmiddag in Rotterdam wordt gepresenteerd. Het eerste exemplaar is voor de commandant zeestrijdkrachten viceadmiraal Rob Kramer. Het boek is vernoemd naar de eerste Nederlandse onderzeeboot die bij De Schelde is gebouwd: Luctor et Emergo. Op 8 juli 1905 was de tewaterlating. De boot had een waterverplaatsing van 105 ton, was 20 meter lang en telde tien bemanningsleden. De Nederlandse regering betaalde er 430.000 gulden voor. Na de Luctor et Emergo zouden in Vlissingen nog eens negentien onderzeeërs van stapel lopen.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog op 1 september 1939 beschikte de Koninklijke Marine over 21 onderzeeboten, terwijl er nog zeven in aanbouw waren. Alle naoorlogse Nederlandse onderzeeërs werden in Rotterdam gebouwd bij de RDM of Wilton-Fijenoord. De uit deze tijd stammende Tonijn is nog altijd te zien bij het Marinemuseum in Den Helder. Later werden ze vervangen door vier boten van de Walrusklasse die veel duurder waren dan begroot. De zogenoemde Walrusaffaire leidde eind 1984 tot de vervanging van de marineleiding.
Het boek verschijnt op een pikant moment. Voor het eerst sinds 40 jaar maakt de Koninklijke Marine zich op voor de vervanging van de onderzeeboten van de Walrusklasse. De nieuwelingen moeten vanaf 2027 varen. Totale kosten ‘meer dan 2,5 miljard euro’. In de komende jaren wordt een bouwer gekozen.
Er zijn vier bedrijven in de race om de miljardenorder: Naval Group (Frankrijk), Thyssen Krupp (Duitsland), Navantia (Spanje) en Damen/Saab Kockums (Nederland/Zweden).