Dieselelektrische onderzeeboten. Na 112 jaar Nederlandse onderzeeboten klinkt dat inmiddels wel vertrouwd. Voor wat betreft conventionele onderzeeboten hoort een diesel al die tijd net zo goed bij een onderzeeboot als batterijen. Maar niet iedereen denkt daar meer zo over. Naval architect Sven Los van Nevesbu presenteerde onlangs een nieuw concept: de elektrische onderzeeboot. Zonder diesels. De impact is enorm.
Al sinds de begintijd van de moderne onderzeeboten, zo’n 120 jaar geleden, varen conventionele onderzeeboten op batterijen die met behulp van brandstofgeneratoren op ieder moment aan boord opgeladen kunnen worden. Ondanks alle technologische ontwikkelingen is dat concept nauwelijks veranderd. Ja, dankzij de snuivermast kan een onderzeeboot ook onder water blijven tijdens het opladen en luchtonafhankelijke voortstuwing (AIP) heeft voor een nieuwe kleine revolutie gezorgd. Met AIP, naast dieselgeneratoren en batterijen, kunnen onderzeeboten nog langer onder water blijven.
Mogelijk heeft de volgende stap veel meer impact. Als de diesels uit de onderzeeboten worden gehaald en er veel meer batterijen in worden geplaatst, levert dat volgens Sven Los een simpeler ontwerp op, minder onderhoud, kleinere bemanning, minder kans op detectie en lagere kosten (in aanschaf en exploitatie).
Afhankelijk van de grootte van de onderzeeboot, staan aan boord van een klassieke dieselelektrische onderzeeboot zoals de Walrusklasse twee tot vier dieselgeneratoren plus aanverwante systemen zoals een snuivermast, ruimte voor brandstof, een afvoergassensysteem en veel pijpleidingen die het geheel met elkaar verbinden. Dit neemt ruimte in beslag en vergt onderhoud zowel op zee als op de wal. Bovendien zijn bepaalde delen, zoals kleppen, gevoelig. De dieselgeneratoren en de snuivermast zorgen bovendien voor een verhoogde kans op brand en lekkage. Er is dus veel technisch personeel op een onderzeeboot. Op de Zwaardvisklasse was dat bijvoorbeeld 50% van het totaal.
De diesels zijn in het ontwerp letterlijk en figuurlijk een zware last en dat is noodzakelijk. Maar waarschijnlijk niet in de toekomst.
Jaime Karremann van Marineschepen.nl sprak Sven Los op het kantoor van de IV-Groep, waar het maritieme ingenieursbureau Nevesbu sinds 2004 onder valt. Nevesbu werd in 1934 opgericht als de Nederlandse Vereniging Scheepsbouwbureaux en verzorgde o.a. samen met de marine de ontwerpen van diverse kruisers, destroyers, fregatten en onderzeeboten. Nevesbu was betrokken bij het ontwerp van alle naoorlogse Nederlandse onderzeeboten: de driecilinderonderzeeboten, de boten van de Zwaardvis- en Walrusklasse en bij de Hai Lungklasse onderzeeboten van Taiwan. Ook heeft Nevesbu bijgedragen aan diverse buitenlandse ontwerpen en aan het Instandhoudingsprogramma Walrusklasse. Als dochter van de RDM ontwierp het ook de export-onderzeeboot Moray.Op het bureau wordt echter ook voortdurend onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor innovaties. Toen Sven Los in 2017 bij Nevesbu begon aan zijn afstuderen kreeg hij dan ook de opdracht om onderzoek te doen naar volledig elektrische onderzeeboten.
Los: “Er was een afstudeerder voor mij die een heel mooi model had gemaakt van een voortstuwingssysteem van een onderzeeboot. Hij vergeleek verschillende configuraties zoals dieselelektrisch met loodaccu’s en dieselelektrisch met lithium-ion batterijen. Daar kwamen zulke grote verbeteringen uit met de techniek die toen beschikbaar was dat men daarom bij Nevesbu is gaan denken aan 100% elektrisch varen.”
Lees verder op Marineschepen.nl